Zdecydowana większość Polaków i Polek zamieszkuje tereny miejskie. Duże skupiska ludności w miastach napędzają rozrastanie się „betonowej dżungli”. Krajobraz miejski to przede wszystkim beton, kamień, cegła, metal i szkło. W niektórych miejscach spotkać się można z kawałkiem trawnika, drzewkiem lub krzaczkiem.
Niewątpliwe, mieszkańcy tych betonowych labiryntów, najbardziej lubią spędzać swój czas wolny na terenach zielonych. W weekendy większość miastowych oblega wszelkie miejskie parki, lasy, pobliskie jeziora. Zimą są to idealne miejsca do oddawania się swoim sportowym pasjom. Latem natomiast, jedyne miejsce schronienia przed niemiłosiernym miejskim skwarem.
Miasto daje wiele możliwości rozwoju jednostce, pewnie dlatego zdecydowana większość ludności je zamieszkuje. Miasto to dziwaczny byt, rządzący się własnymi prawami. Posiada nawet swój własny klimat. Klimat miejski determinowany jest właśnie ogromną ilością betonu, małą ilością zieleni, wysoką emisją spalin oraz śmieci. Skutki miejskiego klimatu dają o sobie znać zwłaszcza latem, kiedy temperatury rosną, a słońce rozpala betonowe ulice.
Uszczelnianie gruntów – czyli gruntowna zabudowa miast
Gęsta miejska zabudowa poważnie szkodzi nie tylko zmianom klimatu, ale także ludziom. Wielkie metropolie stale są rozbudowywane. Na terenach zielonych, nieużytkowanych miejskich „polach” stale powstają coraz to nowsze inwestycje, budynki, chodniki, drogi oraz parkingi. Działania te prowadzą do uszczelniania gruntów, czyli całkowitej zabudowy ziemi. Uszczelnianie gruntów hamuje między innymi możliwość cyrkulacji wody. Zjawisko to prowadzi do powodzi. Kiedy nadchodzą ulewne deszcze, woda opadająca na ziemie nie ma ujścia, rynny i ujścia kanałów często nie radzą sobie z dużą ilością wody deszczowej. Woda nierzadko stoi na ulicach, a nawet zalewa budynki, podnosi poziom wody rzekach. Skutki tak nagłych i obfitych opadów niwelować trzeba przez kolejne kilka dni. Paraliżują one całe miasta.
Rozwiązaniem tego problemu może być jedynie powstawanie większej ilości miejsc zielonych, niepokrytych żadnego rodzaju betonem. W miastach muszą więc powstawać tereny, które pozwolą wodzie wchłaniać się w grunt. Warto więc stawiać, oprócz nowych budynków, tereny zielone wokół nich. Warto także rozbudowywać parki, z których tak chętnie korzystają mieszkańcy wielkich miast.
Kolejnym negatywnym rezultatem uszczelniania gruntów jest rosnąca temperatura w miastach. W wyniku wysokiej emisji spalin, wytwarzania dużej ilości śmieci oraz szczelnej betonowej zabudowy miejskie aglomeracje nagrzewają się bardzo szybko i bardzo mocno. Popularne internetowe filmiki, na których ludzie smażą jajko na chodniku to nie tylko śmieszny content, to realny problem, na którym cierpią nie tylko ludzie ale i zwierzęta.
Latem miejskie chodniki osiągają temperaturę ponad 60 stopni Celsjusza. Tak gorący beton poważnie parzy łapki zwierzaków domowych, z którymi wychodzimy na spacery, nagrzewa podeszwy butów powodując dyskomfort, a także zwiększa temperaturę otoczenia.
Brak zieleni wpływa również na brak cienia w mieście. Jedyny cień jakim można się nacieszyć latem w mieście, tworzą budynki. Sadzenie drzew oraz krzaków pomogłoby rozwiązać ten problem. Rośliny tworzą cień, pochłaniają wodę oraz ochładzają klimat.
Zielone miasto, to miasto bez problemu powodzi i bez okropnego letniego skwaru.
Jakie rośliny nadają się do miasta?
Nie każde drzewko i nie każdy krzaczek wytrzyma miejski styl życia. Rośliny sadzone w mieście powinny być wytrzymałe i odporne na każde warunki pogodowe. Na szczęście takie wytrzymałe rośliny istnieją i powinny urozmaicić krajobraz każdej betonowej dżungli.
Jakie rodzaje roślin nadają się do życia w mieście?
Bardzo ważne jest wprowadzenie do miast większej ilości drzew. Dlaczego? To właśnie one wytwarzają najwiecej cienia oraz oczyszczają powietrze. Nie muszą być to te ogromne ich gatunki z wielkimi pniami i masywnymi korzeniami wybijającym chodniki. Jako miejskie drzewo świetnie sprawdzą się niskie (kilkumetrowe) drzewa liściaste. Pięknie w ulice miasta wkomponuje się rokitnik, głóg oraz jarzębina. Drzewka te roztaczają wspaniałą atmosferę w każdą porę roku. W wielu miastach upragniony cień zapewniają brzozy, niestety drzewa te dość mocno uczulają i w porze pylenia nie są ulubieńcami alergików. Kolejnym drzewem dobrze dostosowanym do miejskich warunków jest piękny klon polny, jest to dość małe drzewo o wspaniałych dużych liściach. Te gatunki drzew nie wymagają wielkiej uwagi i troski. Są odporne na miejskie warunki atmosferyczne i bardzo dobrze zapewniają miastom cień, czyste powietrze i piękne widoki.
Drzewa to nie wszystko. Nieodzowną częścią miejskiego krajobrazu powinny stać się także krzaki. Rośliny te są o wiele niższe od drzew. Obcięte i zadbane potrafią być prawdziwą dekoracją. Niektóre z nich puszczają kwiaty lub owoce. Jest to więc piękna dekoracja otoczenia i nie tylko. Krzewy pochłaniają duże ilości wody, podobnie jak drzewa oczyszczają powietrze i schładzają gorąca miejską atmosferę.
Bardzo wytrzymałym i pięknym owocowym krzewem jest bez czarny. Innym krzewem idealnie nadającym się do miasta może także być pigwowiec lub róża dzika. Wszystkie wymienione powyżej krzewy charakteryzuje piękny wygląd oraz odporność na ciężkie miejskie warunki.
Estetycznie skoszony trawnik czy może idealny grunt pod pożar?
Kolejnym problemem jest koszenie trawy. Rzecz tak trywialna, niezawracająca nikomu głowy, no chyba że kosiarka pod oknem zaczyna pracę z samego rana, kiedy pragniemy jeszcze pospać. W miastach trawa i wszelkie rosnące na niej zarośla, koszona jest prawie do zera. Wygląda to może trochę bardziej estetycznie, ale tylko dopóki pięknie się zieleni wiosną. Latem, kiedy upały są nie do wytrzymania a słońce pali ludzką skórę, cierpią także krótko skoszone trawniki. Przybierają one kolor żółty, bo wysychają. To samo dzieje się ze wszystkimi roślinami rosnącymi w krótko obciętej trawie.
Króciutko skoszone trawniki wysychają, nagrzewają się, mogą stawać w płomieniach, no i nie wyglądają zbyt estetycznie.
Tuż przed rozpoczęciem okresu letniego i w jego trakcie lepiej pozwolić trawie trochę urosnąć, dzięki temu nie wysuszy się tak szybko, będzie zachowywać opadającą na nią wodę oraz tworzyć idealne miejsce do spacerów z naszymi domowymi zwierzakami bez ranienia ich łap.
Co mieszkańcy miast mogą zrobić, aby je zazielenić?
Kryzys klimatyczny, z którym się mierzymy, powoduje fale upałów nie do wytrzymania, susze oraz kilkudniowe ulewy. Współczesne miasta w Polsce nie są przystosowane do wytrzymania takich zjawisk pogodowych, głównie dlatego, że cała zieleń z nich znika.
Brakuje zieleni, w którą wchłonąć by się mógł nadmiar wody, tworzącej cień i schronienie w upalny dzień.
Co jednak może poradzić na to zwykły mieszkaniec miejskiej metropolii, który nie ma wpływu na nowo powstające biurowce, bloki, centra handlowe, drogi i betonowe place?
Skoro już mówimy o tym, co należałoby zrobić, żeby zapobiegać zmianie klimatu, warto przejść także do czynów. Przekonanie o tym, że obywatel nie może nic zdziałać jest błędne, bo może. Wystarczy zwrócić się o pomoc do znajomych lub sąsiadów, których z pewnością nurtuje ten sam problem. Warto skorzystać z możliwości wykorzystania budżetu obywatelskiego oraz inicjatywy społecznej w sprawie zazielenienia przestrzeni miejskiej. Projekty swoich pomysłów ożywienia swojego najbliższego otoczenia można zgłaszać do samorządów.
Działając bardziej lokalnie można zwrócić się do swojej wspólnoty mieszkaniowej i zaproponować powstanie terenu zielonego bezpośrednio w obrębie swojego miejsca zamieszkania.
